Een jaar is Tülay Bolat nu bezig met E-learnings, meerdere cursussen Nederlands en Engels, de BIG-cursus en werken als assistent-verpleegkundige op D2, onze verpleegafdeling voor oncologiepatiënten. 'Ik ben nu klaar voor de Beroeps Inhoudelijke-toets', vertelt ze. 'Ik vind het spannend, maar ik heb hier zoveel geleerd. Zonder dit traject zou die toets halen echt heel, heel moeilijk zijn.' Tülay werkte 13 jaar als verpleegkundige in Turkije en begon vorig jaar als assistent-verpleegkundige via het traject Nieuwkomers in hun kracht van het UMCG.
Nu er een jaar op zit, kijken zij en Marleen terug. 'De eerste dagen waren lastig', zegt Tülay. 'Alles is hier anders en nieuw, ik begreep dingen vaak niet, maar in de loop van de tijd raakte ik gewend en durfde ik meer te vragen. Ik ging met patiënten praten en meer verpleegkundige handelingen zelfstandig doen. Nu weet ik nog niet alles, maar ik voel me veel beter dan in die eerste dagen. Ik ben hier echt gelukkig.'
'Dat we als afdeling gewend zijn aan mensen die aan het leren zijn, zoals verpleegkundestudenten, trainees en snuffelstagiaires, helpt natuurlijk', zegt Marleen. 'Maar het is er ook niet echt mee te vergelijken. Tülay heeft als ervaren verpleegkundige bijvoorbeeld veel oncologische kennis, dat heeft een leerling-verpleegkundige natuurlijk niet. 'Ik heb inderdaad veel kennis', zegt Tülay, maar de praktijk is hier anders. In Turkije bespreekt de arts de patiënt niet samen met de verpleegkundige. Daarom durf ik hier soms iets niet tegen de arts te zeggen. Dan stimuleren mijn collega's mij, en de artsen zijn ook geduldig.'
Marleen luistert en knikt. Met haar liep Tülay de eerste maanden mee. 'Tülay was bescheiden en daarom zeiden wij vaak 'Probeer het maar'. We vonden dat je een duwtje nodig had. In het begin sprak ik vaak wat langzamer. Nu hebben we gewoon gesprekken zoals ik ze met andere collega's ook heb en loopt Tülay niet meer met mij mee, ze heeft haar eigen patiënten. Die bespreken we samen, net als bepaalde aandachtspunten.'
'Ik ben handiger geworden', zegt Tülay over het afgelopen jaar. 'Ik stel me voor aan de patiënten en zeg dat ik niet heel goed Nederlands spreek, maar dat ik ze wel kan verstaan. Dan praten ze langzamer en met makkelijkere woorden.' Ze lacht. 'Ik heb in het begin een keer de voedingsassistent geholpen en vroeg aan een patiënte: 'Wat wilt u drinken?' Ze gaf twee antwoorden. Het eerste verstond ik, het tweede niet. Dus vroeg ik: 'Wat wilt u drinken?' En weer verstond ik het niet. Net toen ik me omdraaide naar de kar met drinken en dacht, 'Wat moet ik nou?', stond ze op en wees: 'Kijk, dat pak met die rode dop, graag.'
Inmiddels doen negen verpleegafdelingen in het UMCG mee met het traject Nieuwkomers en is er in een jaar veel opgebouwd. 'Het was soms zoeken naar hoe de begeleiding eruit moest zien,' vertelt Marleen, 'omdat het een heel nieuw traject is'. Als ik leerling-verpleegkundigen begeleid, heb ik gesprekken met de docent en is er een vaste structuur. Dat was hier niet zo. Wij hebben als afdeling uitgezocht hoe de begeleiding eruit kan zien en bijvoorbeeld ook hoe je bewijst dat iemand verpleegkundige handelingen zelfstandig kan uitvoeren.' Na een jaar pionieren is dat duidelijk. Vanuit het traject Nieuwkomers is er een handreiking gemaakt met informatie over het traject en een voorbeeldlijst om verpleegtechnische handelingen op af te tekenen. Ook worden er Meet-and-Greets en andere bijeenkomsten georganiseerd voor nieuwkomers en hun collega's. 'Dat werkt heel goed', zegt Marleen. 'De begeleiding vond ik echt heel leuk om te doen. En als Tülay straks haar BIG-registratie heeft, dan hebben we er gewoon een collega verpleegkundige bij! Dat geeft me een heel dankbaar gevoel.'
Met het traject 'Nieuwkomers in hun kracht' waarvoor UMCG-chirurg Arthur Wijsmuller het initiatief nam, volgen mensen die in hun land van herkomst als verpleegkundige zijn opgeleid en hebben gewerkt, en nu in Nederland zijn en blijven, een programma om hun Nederlandse beroepsregistratie (BIG) te verkrijgen. In 2022 is in het UMCG een eerste groep van acht nieuwkomers gestart met taal en medische vaktaal. Na een tweede groep is kortgeleden een derde groep nieuwkomers gestart. De procedure voor het halen van de BIG-registratie is niet eenvoudig. De verantwoordelijkheid voor het doorlopen van de procedure ligt bij de deelnemer, er is geen onderwijsinstelling bij betrokken. Door het werk als assistent-verpleegkundige leren de nieuwkomers de Nederlandse zorgcultuur en manier van communiceren kennen. Tegelijkertijd dragen zij met hun ervaring direct bij aan het werk op afdeling. Inmiddels doen negen verpleegafdelingen van het UMCG mee en in totaal werken er 15 assistent-verpleegkundigen.
In 2024 starten ook nieuwkomers als assistent-verpleegkundigen in andere ziekenhuizen die aangesloten zijn bij Zorg voor het Noorden. Petra Veltman, coördinator van het traject in het UMCG, heeft daarom een routekaart ontwikkeld voor het inrichten van dit traject in de organisatie. 'Het begint met draagvlak in de organisatie en samenwerking met externe partijen. Daarna vorm je intern een kernteam van een ambassadeur, een hoofdverpleegkundige, een linking pin van P&O en de coördinator.'
