Update 25/03/2024: Lees onderaan dit bericht hoe deze samenwerking ZBC's niet uitsluit.
Voor patiënten betekent de samenwerking dat ze in het Ommelander Ziekenhuis Groningen terecht kunnen voor basiszorg, in het Martini Ziekenhuis voor de meer specialistische zorg en in het UMCG voor de meest specialistische zorg. De juiste zorg op de juiste plek moet leiden tot kortere wachttijden. ‘En ja, dat betekent ook dat een patiënt soms verder moet reizen dan nu’, zegt bestuurder van het Ommelander Ziekenhuis Bas Wallis de Vries. Samen met Wilja Strating, manager zorg van Menzis, gaf hij namens de betrokken bestuurders een interview aan Zorgvisie. Hun belangrijkste boodschap: om de zorg toegankelijk en betaalbaar en van hoge kwaliteit te houden, moeten we meer samenwerken en de zorg slimmer verdelen.
Patiënten kunnen dus niet altijd meer zelf kiezen naar welk ziekenhuis zij gaan. Een onvermijdelijke ontwikkeling, maar wel eentje die goed is uit te leggen, zegt Wilja Strating. ‘Patiënten hebben nu nog veel keuzevrijheid, maar als we op de huidige manier doorgaan komt essentiële basiszorg steeds verder onder druk te staan. We kunnen ze dus soms minder keuze bieden, maar daarmee zorgen we er wel voor dat we de spoedeisende hulp in de regio open kunnen houden. Het collectief gaat voor het individu.’
Samenwerken: dat is het sleutelwoord. En dat is meer dan het simpelweg uitruilen van werk. ‘Het is geen ordinaire koehandel’, zegt Wilja Strating. Als voorbeeld noemt zij rectumchirurgie. Dat wordt sinds een aantal maanden in het Martini Ziekenhuis gedaan, terwijl de gewone darmoperaties juist meer in het Ommelander Ziekenhuis worden gedaan. Dat heeft alles te maken met een slimme verdeling van personeel en een goede spreiding van de zorg. Dat kan alleen als je met elkaar samenwerkt, elkaar vertrouwt en informatie met elkaar deelt. Strating: ‘Iedere partij heeft zijn eigen belang, maar er is ook een gezamenlijk belang: goede en betaalbare zorg in de regio. Het toegankelijk houden van de basisvoorzieningen. Daarom moeten we elkaar helpen, samenwerken en zorgen dat niemand omvalt.’
Om tot deze nauwe samenwerking te komen, was tijd nodig. Tijd om als ziekenhuizen en zorgverzekeraars over de eigen schaduw heen te stappen en oud zeer te benoemen. ‘Intensieve sessies’, zo omschreef UMCG-bestuurder Stephanie Klein Nagelvoort Schuit het. Strating zei erover in een interview met Zorgvisie: ‘We hebben allemaal onze eigen belangen. Die hebben we geaccepteerd. Het beeld van ziekenhuizen is dat zorgverzekeraars nooit geld willen uitgeven. Dat willen we wel, maar daar moet wel tijdige en passende zorg tegenover staan. Zorgverzekeraars denken op hun beurt dat ziekenhuizen alleen maar willen groeien. Ook dat is inmiddels vanwege de personele tekorten verre van de waarheid.’
Om de wachtlijsten aan te pakken is het ook belangrijk om te voorkomen dat mensen in het ziekenhuis belanden. Een mooi voorbeeld hiervan is Beweegzorg Noord. Het aantal patiënten met artrose gaat verdubbelen van nu 1,5 miljoen naar 3 miljoen tegen 2035. Op dit moment krijgen jaarlijks meer dan 60.000 mensen vanwege artrose een nieuwe heup of knie. Dit aantal zal de komende jaren toenemen en de wachtlijsten worden steeds langer.
Binnen Beweegzorg Noord werken fysiotherapeuten, huisartsen, orthopeden, ziekenhuizen en zorgverzekeraars samen om te voorkomen dat patiënten een gewrichtsvervangende operatie nodig hebben. Orthopeden werken met fysiotherapeuten samen om mensen de juiste vroegtijdige behandelingen en beweegadviezen te geven. Als klachten dan toch aanhouden of verergeren, dan kan een orthopeed op verwijzing van de huisarts of fysiotherapeut meer gespecialiseerde behandelingen overwegen, inclusief chirurgische ingrepen zoals een gewrichtsvervanging.
‘Op deze manier zorgen we ervoor dat patiënten eerst minder ingrijpende behandelingen krijgen, wat zowel fijn is voor de patiënt als kostenbesparend voor het zorgsysteem’, vertelt UMCG-bestuurder Stephanie Klein Nagelvoort-Schuit. ‘En als de patiënt uiteindelijk toch een gewrichtsvervangende operatie nodig heeft, dan is hij of zij fitter en de verwijzing veel gerichter dan nu.’
Update 25/03/2024
Op 1 december 2023 verscheen in Zorgvisie het artikel ‘Groningse ziekenhuiszorg experimenteert met samenwerking nieuwe stijl’. Het artikel doet verslag van eensamenwerking in de regio Groningen tussen UMC Groningen, Martini Ziekenhuis, Ommelander Ziekenhuis en de zorgverzekeraars Menzis, VGZ en Zilveren Kruis. Zij zijn een samenwerking gestart op het gebied van beweegzorg, cardiologische zorg, rectumchirurgie en plastische chirurgie.
Het artikel in Zorgvisie heeft geleid tot een klacht van ZKN (de branchevereniging van zelfstandige klinieken) bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM), waarover ook een artikel in Zorgvisie verscheen. De samenwerkingspartijen hebben kennisgenomen van de bezwaren van ZKN en hebben de afgelopen weken intensieve gesprekken gevoerd met de ACM. De samenwerkingspartijen staan volledig achter het doel en de invulling van de samenwerking. Tegelijkertijd begrijpen de samenwerkingspartijen dat door bepaalde frasen in het Zorgvisie-artikel bij ZKN het beeld kan zijn ontstaan dat de samenwerkingspartijen ZBC’s zouden willen uitsluiten van de huidige en toekomstige zorginfrastructuur in Groningen.
De samenwerkingspartijen betreuren dat een dergelijk beeld zou kunnen zijn ontstaan en benadrukken dat van een dergelijke uitsluiting geen sprake is. Het weren van Zelfstandige Behandel Centra (ZBC’s) is absoluut geen doel van de samenwerking. ZBC’s maken onderdeel uit van de huidige zorginfrastructuur en kunnen dat ook blijven doen. ZBC’s zouden een bijdrage kunnen leveren aan de beoogde oplossingen in de regio, voor zover het zorgaanbod van ZBC’s dat toelaat. Het gaat daarbij met name om de electieve dag-zorg. ZBC’s die betrokken willen worden bij de samenwerking en ook daadwerkelijk een bijdrage kunnen leveren kunnen dat onderbouwd kenbaar maken en daar gaan we mee in gesprek.
Daarbij geldt uiteraard dat het behoud van de 24/7 toegankelijkheid van de zorg en de uitdagingen daarin vanwege de enorme krapte op de arbeidsmarkt een belangrijke doelstelling van de samenwerking blijft. De betrokken ziekenhuizen en zorgverzekeraars benadrukken ten overvloede dat de contractering van het zorgaanbod, waaronder dat van ZBC’s, bilateraal (dus tussen de individuele zorgverzekeraars en zorgaanbieders) zal blijven plaatsvinden. Al met al zijn het doel en de invulling van de samenwerking volledig in lijn met IZA en in het belang van de inwoners van de regio Groningen.
Deze samenwerking is noodzakelijk om de zorg in de regio Groningen duurzaam toegankelijk te houden. De toegankelijkheid van de zorg in de regio Groningen staat onder grote druk, doordat de vraag naar zorg sterk stijgt, terwijl er tegelijkertijd sprake is van een groot tekort aan arbeidskrachten door de krapte op de arbeidsmarkt. Het 24/7 bemensen van de ziekenhuizen in de regio Groningen is daardoor een complex vraagstuk. Bij de spoedeisende zorgverlening is zelfs in toenemende mate sprake van incidentele SEH-stops.
De noodzaak om daadkrachtig te handelen, wordt niet alleen gevoeld door de samenwerkingspartijen, maar wordt ook volledig ingegeven door de opdracht die rechtstreeks volgt uit het Integraal Zorgakkoord (het IZA). De vanuit het IZA beoogde oplossingen voor Groningen zijn door de samenwerkingspartijen – als onderdeel van het Netwerk Gezond Groningen – vastgelegd in het regioplan ‘Gezonde Groningers, Gezonde Zorg’ van 8 december 2023. De samenwerking is een uitwerking van de in het regioplan opgenomen en nog te ontwikkelen actielijnen. Cliëntenorganisaties zijn en worden actief betrokken bij de vormgeving van de samenwerking. De betrokkenheid en participatie van inwoners is een randvoorwaarde voor het tot stand komen van de uitwerking van de verschillende actielijnen. Momenteel vindt voor alle zorgpaden afstemming plaats met DokNoord (regionale huisartsen organisatie) en Zorgbelang Groningen.
In de voorfase van de samenwerking is de ACM door de samenwerkende partijen ook geïnformeerd. De samenwerkingspartijen benadrukken echter dat de ACM zich niet heeft uitgesproken over de mededingingsrechtelijke positie van ZBC’s. Het weren van ZBC’s is immers nooit onderdeel van de samenwerking geweest.
