​Radioloog Niek Prakken heeft een van de Dekkerbeurzen van de Hartstichting ontvangen. De Dekkerbeurzen zijn voor de 30e keer uitgereikt aan in totaal 13 getalenteerde wetenschappers. Met deze beurzen kunnen zij de komende jaren vernieuwend onderzoek doen naar hart- en vaatziekten. Het Dekker-programma is opgezet om de carrières van toponderzoekers én de ontwikkeling van hart- en vaatonderzoek te stimuleren. De afgelopen drie decennia heeft dit ertoe geleid dat artsen ziekten beter kunnen opsporen én behandelen.

Ernstige hartziekten eerder opsporen met MRI-scan

Met een beurs van de Hartstichting gaat Niek Prakken nauwkeurig vastleggen hoe het hart van mensen met overgewicht, hoge bloeddruk of diabetes eruitziet op een MRI-scan. Met die kennis kunnen artsen beter inschatten of hun patiënt snel behandeling nodig heeft om bijvoorbeeld een hartstilstand te voorkomen.

‘Soms zien we op een MRI-scan meteen wat er mis is met een hart’, vertelt radioloog Niek Prakken van het UMCG. ‘Als we een dikke hartspier zien bij een slanke jongeman die niet extreem veel sport, dan heeft hij waarschijnlijk een hartspierziekte, oftewel een cardiomyopathie.’ Zo’n patiënt krijgt daarna medicijnen, of misschien zelfs een onderhuids apparaatje dat de hartslag herstelt bij een hartstilstand (ICD).

Maar steeds vaker is het lastig om een goede diagnose te stellen. Er zijn steeds meer mensen met overgewicht, diabetes en hoge bloeddruk: hun hartspier wordt langzaamaan wat dikker, of er komt meer vet in. Dit is niet goed voor het hart, maar geeft ook niet direct klachten.

Prakken: ‘We weten niet zo goed wanneer het punt bereikt is waarop we iemand nader moeten onderzoeken of behandelen. We willen mensen die nooit ernstige hartklachten zullen krijgen niet overbodig belasten, maar we willen de patiënten die echt een groot risico lopen op bijvoorbeeld plotselinge hartstilstand er wél op tijd uitpikken.’

Omslagpunt berekenen

Om een hart dat gevaar loopt beter te herkennen op een MRI-scan, maakt Prakken hartscans bij vier groepen van 80 mensen. Het gaat om patiënten met diabetes, hoge bloeddruk of overgewicht, en een groep mensen die dit allemaal niet hebben.  

Hij kijkt ook naar man-vrouwverschillen, want een vrouwenhart is meestal kleiner: wat voor mannen een normale hartspierdikte is, wijst bij vrouwen al op een ongezonde verdikking.  

Hartklachten eerder opsporen  

‘Als dit onderzoek klaar is, weten we dus hoe op een MRI-scan een hart eruitziet bij bijvoorbeeld vrouwen van 40 met overgewicht’, stelt Prakken. ‘Daarna willen we de harten onderzoeken van mensen met bijvoorbeeld diabetes of overgewicht die daarnaast ook een hartspierziekte hebben. Die mensen hebben zeker behandeling nodig, dus die willen we kunnen herkennen op MRI. Door hun scans te vergelijken met de ‘basisscans’ die ik nu maak, weten we precies op welke verschillen we moeten letten.’

Prakken zet zijn nieuwste inzichten gratis op een website voor artsen (www.referencecmr.nl). ‘Mijn missie is dat alle cardiologen en radiologen wereldwijd gebruikmaken van dezelfde, actuele kennis over MRI-scans van het hart, zodat we patiënten die echt behandeling nodig hebben op tijd opsporen.’

De beurs

In 2016 kreeg Niek Prakken de beurs ‘Junior staflid’. De beurs omvat ruim €300.000, waarmee hij 4 jaar onderzoek kan doen.