Gerda Haaima-Seip was zo ziek, dat ze bijna niets meer kon. Na een niertransplantatie gaat het een stuk beter, maar het opbouwen van spierkracht en conditie gaan moeizaam. ‘Daar wilde ik graag wat aan doen zodat ik weer kan wandelen en fietsen en fit genoeg ben om op mijn kleinkinderen te passen. Dus heb ik me aangemeld voor het LOFIT-onderzoek.’

‘Mijn spieren hebben achterstallig onderhoud’, vertelt Gerda. ‘Ik heb een auto-immuunziekte die zich in mijn nieren heeft genesteld. Ik was lange tijd door en door moe, kon nog geen 20 meter lopen. Na mijn niertransplantatie ben ik begonnen met fysiotherapie want door slappe spieren doen mijn nek, rug en heupen zeer. Ook heb ik een slechte conditie. Via de zorgverzekering krijg ik 12 fysio-behandelingen vergoed, terwijl ik meer begeleiding nodig heb. En dat kan ik zelf niet betalen.’

Ontzettend moeilijk

Het LOFIT-onderzoek bood uitkomst. Dit onderzoek doet het UMCG samen met het Amsterdam UMC om leefstijlbegeleiding onderdeel te maken van de behandeling. Want leef je gezond, dan heb je minder kans om ziek(er) te worden en herstel je sneller. Maar je leefstijl veranderen is ontzettend moeilijk en artsen hebben niet genoeg tijd om hun patiënten daar bij te begeleiden. Daarom is er een proef met een leefstijlloket in het ziekenhuis. Een leefstijlmakelaar bekijkt daar samen met de patiënt welke hulp er gewenst is en waar die dichtbij huis wordt geboden. ‘Toen mijn arts me op dit onderzoek wees, heb ik me meteen aangemeld’, vertelt Gerda.

Grootste kans van slagen

Met leefstijlmakelaar Bowina Gritter nam ze haar leefstijl onder de loep en ze vertelde dat ze haar conditie en spierkracht wilde verbeteren. ‘Sommige patiënten komen hier met een duidelijk doel, anderen weten nog niet waar ze aan willen werken of zijn moedeloos’, vertelt Bowina. ‘Dan hebben ze bijvoorbeeld al diëten geprobeerd of een abonnement op de sportschool, en zijn bang dat het nu weer niet lukt om het vol te houden. Ik kijk naar wat goed bij iemand past, dan heb je op de lange termijn de grootste kans van slagen. Er zijn bijvoorbeeld allerlei leefstijlprogramma’s, maar die verschillen. Wil je zo’n programma volgen, maar houd je niet van wandelen? Dan zoek ik of er in je buurt een is zonder wandelgroep. En ben je een emotie-eter, dan kan het goed zijn om niet alleen een diëtist in te schakelen, maar ook een psycholoog die je helpt onderliggende mentale problemen op te lossen.’ 

Ook houdt ze rekening met iemands omstandigheden. Zitten de kosten in de weg, dan kijkt ze of je bijvoorbeeld via je gemeente goedkoper kunt sporten. Ook weet ze welke leefstijlprogramma’s via de zorgverzekering worden vergoed.

Met de overbuurvrouw

Gerda vindt fitnessen leuk en Bowina zocht uit welke betaalbare mogelijkheden er in haar buurt zijn. ‘Op maandagochtend huurt de gemeente de sportzaal en doe ik mee aan een leefstijlinterventie-programma’, vertelt Gerda. ‘En op vrijdagochtend fitness ik samen met de overbuurvrouw. Het kost me 10 euro per maand. Mijn conditie is echt al verbeterd. Gisteren ging ik bijvoorbeeld inkopen doen voor mijn verjaardag. Dat ging prima. Ik ben blij dat ik weer door de winkelstraat kan lopen.’ 'Na een paar weken vraag ik mijn patiënten altijd hoe het gaat. Dan check ik of de begeleiding goed bevalt en ik houd contact met ze over hun voortgang’, vertelt Bowina. ‘Ook informeer ik hun behandelaar daarover.’

Hart- en vaatziekten

Nefroloog Anoek de Joode denkt dat veel van haar patiënten wat aan het leefstijlloket kunnen hebben. ‘Door hun nierziekte hebben ze meer kans op hart- en vaatziekten. Ook kampen veel patiënten na een niertransplantatie met overgewicht. Voor hun transplantatie konden ze vaak weinig meer, hadden ze minder eetlust en een strikt dieet. Na de transplantatie mogen ze weer meer dingen eten en neemt hun eetlust toe, terwijl ze vaak niet meer gaan bewegen. De meesten springen niet meteen in de fitness-schoenen.’

Minder pillen

Tegen patiënten zeggen dat ze te zwaar zijn en moeten afvallen, vindt ze niet de juiste manier. Ze pakt het anders aan en legt patiënten uit dat ze hun klachten kunnen verminderen en complicaties kunnen voorkomen door gezonder te leven. ‘Maar je gedrag veranderen is heel moeilijk’, realiseert Anoek zich. ‘Ik kan ze daar zelf onvoldoende bij begeleiden en weet ook niet goed wat voor hulp er in hun eigen omgeving mogelijk is. Daarom is het fijn dat ik ze daarvoor naar het leefstijlloket kan verwijzen.’

Met z’n allen

Niet alle patiënten reageren daar even enthousiast op. Daar heeft ze begrip voor: ‘Patiënten hebben al een heel traject achter de rug. Ik kan me goed voorstellen dat chronisch ziek zijn een zwaar juk legt en het hebben van een nierziekte een enorme impact heeft op je dagelijks leven. Je kunt weinig en moet van alles. Toch is dit de weg die we met z’n allen moeten gaan om het medicijngebruik te verminderen. Bij patiënten, maar ook bij zorgverleners moet dat nog doorsijpelen. Als dokters denken we misschien te vaak aan medicatie als oplossing, maar ook het bespreken van alternatieve oplossingen moet in de spreekkamer gewoongoed worden. ’

Patiënten van de afdelingen Orthopedie en Interne Geneeskunde kunnen door hun behandelaar worden aangemeld voor LOFIT. Patiënten die meedoen hebben 50 procent kans om te worden ingeloot in de groep die hulp krijgt van de leefstijlmakelaar. Het onderzoek duurt 4 jaar. Kijk voor meer informatie op www.lofitleefstijlloket.nl