De eerste maanden en jaren van het leven zijn cruciaal voor de ontwikkeling van het menselijk immuunsysteem. Deze fase in het leven kan bepalen welke ziekten mensen later ontwikkelen.
Het project wordt gecoördineerd door professor Matej Orešič van de universiteit van Turku. Vanuit het UMCG leidt hoogleraar genetica Alexandra Zhernakova een van de werkpakketten van het project.
De ontwikkeling van het menselijk immuunsysteem begint al in de baarmoeder en gaat door na de geboorte als het kind wordt blootgesteld aan bacteriën, virussen en andere omgevingsfactoren. Deze blootstelling is belangrijk voor de ontwikkeling van het immuunsysteem, maar deze fase is niet zonder risico's. "De eerste maanden en jaren zijn een zeer delicate en kwetsbare periode. We weten al dat de ontwikkeling van het menselijke immuunsysteem in het vroege leven verband houdt met de risico's van verschillende ziekten later, met name allergieën, astma en auto-immuunziekten, zoals diabetes type 1", aldus Orešič.
Het INITIALISE-project gaat na welke factoren de ontwikkeling van het menselijke immuunsysteem beïnvloeden en wat hun betekenis is voor de gezondheid van mensen gedurende hun hele leven. Een belangrijke vraag is of het immuunsysteem kan worden aangepast om daarmee het risico op verschillende ziekten te verminderen.
De onderzoekers zijn ook geïnteresseerd in het dieet van de moeder en haar blootstelling aan chemische stoffen en stress tijdens de zwangerschap. Na de geboorte begint het ingewikkelde samenspel van omgevingsfactoren en genetica; de onderzoekers begrijpen de invloed daarvan op de ontwikkeling van de immuuncellen nog niet erg goed. Bovendien kunnen de aan het begin van het leven ontwikkelde darmbacteriën de gezondheid gedurende het hele leven beïnvloeden. Tenslotte staan kinderen bloot aan chemische stoffen uit hun omgeving terwijl hun immuunsysteem nog in ontwikkeling is.
In deze context heeft Lifelines NEXT veel bij te dragen. Lifelines NEXT is een groot onderzoek naar het verloop van de zwangerschap en de gezondheid van moeder en kind. Volgens Zhernakova is het grote voordeel van dit cohort dat uitgebreide informatie van alle deelnemers al beschikbaar is. “Ouders die deelnemen aan Lifelines hebben hun levensstijl, dieet en gezondheidsinformatie tot 10 jaar voor de zwangerschap geregistreerd; dit is echt unieke informatie. Verder worden de moeders uitgebreid gevolgd tijdens hun zwangerschap via meerdere vragenlijsten en biologische metingen.”
Van baby's wordt in Lifelines NEXT op verschillende tijdstippen tijdens het eerste levensjaar informatie over groei, ziekten, uitgebreide voedingsgegevens, darmgezondheid en sociaal-emotionele ontwikkeling geregistreerd. “In het INITIALISE-project zal het UMCG-team werken aan de analyse van het microbioom in combinatie met omgevingsfactoren, genetica en andere gegevens om hun effect op de gezondheid van kinderen op korte en lange termijn te begrijpen", aldus Zhernakova.
INITIALISE omvat acht studies waarin de onderzoekers groepen kinderen gedurende een lange periode volgen om de ontwikkeling van ziekten die ontstaan doordat het immuunsysteem uit evenwicht is te observeren. Tegen het einde van het project zullen de onderzoekers een klinische proefstudie uitvoeren om na te gaan of het immuunsysteem kan worden "aangepast" om de ontwikkeling van ziekten te voorkomen. "De klinische proef zal zich richten op het darmmicrobioom bij risicokinderen. Ons doel is de immuunstatus te verbeteren en het ziekterisico te verminderen", aldus Orešič.
Het INITIALISE-project begint begint in 2023 en duurt 6 jaar. Naast de Universiteit van Turku en het UMCG zijn ook de Örebro Universiteit (SE), Universiteit van Napels Federico II (IT), Karolinska Instituut (SE), Linköping Universiteit (SE), Universiteit van Helsinki (FI), Universiteit van Florida (VS), Spaanse Nationale Onderzoeksraad (ES) en Universiteit van Aberdeen (geassocieerde partner, UK) lid.
