Als voetenmatje voor extra sta-comfort, als hoofdkussensloop of zelfs als tochtstrip… Naast het gebruikelijke opvangen van bijvoorbeeld vocht, urine of bloed wordt het celstofmatje ook te pas en te onpas gebruikt voor andere onnodige doeleinden. Daar kwamen Annemarie en haar collega’s achter in hun onderzoek naar het gebruik van het celstofmatje in de operatiekamers van het UMCG. Ook is het celstofmatje moeilijk te recyclen vanwege de verschillende soorten materialen, plastics en de pulp-laag waar het matje uit bestaat. Annemarie: ‘Die Green Deal Duurzame Zorg hebben we dan wel ondertekend, maar achterover leunen doen we niet. De komende drie jaar willen we, door onder andere bewustzijn te creëren, het gebruik van celstofmatjes in het UMCG met 40 procent reduceren.’
Naast de vermindering van het gebruik en het vervangen van het matje door iets wat al aanwezig is, bleek ook de zoektocht naar een groen alternatief voor het huidige celstofmatje nog niet zo makkelijk. Want wat wordt er allemaal aan grondstoffen verbruikt voordat een celstofmatje uiteindelijk in gebruik wordt genomen? Hoe zit het met het transport en daarna de afvalverwerking? En hoe verhoudt dat zich tot weer een ander celstofmatje? ‘We hebben heel wat bedrijven afgebeld om productinformatie op te vragen’, vertelt Annemarie. ‘Maar ja, aanvankelijk houden ze dat natuurlijk liever geheim. Minder handig voor ons, want zo konden wij de matjes moeilijk met elkaar vergelijken.’
Door die geheimhouding was ook het uitvoeren van een LCA, een Life Cycle Analyse, best moeilijk. LCA is een methode waarbij de hele levenscyclus van een product wordt bekeken en in kaart wordt gebracht welke invloed dat heeft op het milieu. Het gaat dan om alle CO2-uitstoot en al het land,- water- en grondstofgebruik dat nodig is om het product te maken, te gebruiken en af te voeren.
Als alternatief voor de huidige celstofmatjes zijn er twee opties uit de bus gekomen: een wegwerpbaar eco-celstofmatje en een wasbaar celstofmatje. Samen met een duurzaam wasproces (want ook de wasserij is erbij betrokken) is een combinatie van beide matjes het meest ideaal. De komende tijd moeten daarvoor verschillende afdelingen bij elkaar komen. Die afstemming met elkaar zoeken kost tijd. ‘Maar we kunnen wel alvast beginnen’, stelt Annemarie. ‘Eigenlijk gaat het allemaal om gedragsverandering wat begint met bewustwording. Daar zetten we ook al een tijdje op in. Zonder dat we officieel iets hebben veranderd, merken we daar al de positieve effecten van. In de wandelgangen wordt er door UMCG’ers over gepraat en ook dat leidt al tot verminderd gebruik van het celstofmatje. Ik vind dat mooi. De nieuwe celstofmatjes zijn er dan misschien nog niet, maar ik wil mijn collega’s wel alvast meegeven: denk twee keer na voordat je zo’n matje gebruikt. Misschien kun je ook iets anders gebruiken, iets wat al voor handen is en wat je niet hoeft aan te schaffen.’
Gelukkig hoeven Annemarie en haar collega’s het niet allemaal alleen te doen. Ook veel andere ziekenhuizen zijn druk bezig met verduurzamen. Alles wordt gedaan om die bult OK-afval maar te doen slinken en de CO2-voetafdruk te verkleinen. ‘In het UMCG zijn we begonnen bij de OZO, de Operatieve Zorg Organisatie. Maar we willen dit natuurlijk ook uitspreiden naar de rest van het UMCG. En naar de ziekenhuizen om ons heen. Wat zou het mooi zijn als het traject dat wij hebben afgelegd als een soort blauwdruk kan dienen voor andere te verduurzamen processen of spullen. Laten we elkaar als ziekenhuizen daarom ook goed op de hoogte houden en vooral niet het wiel telkens opnieuw uitvinden’, besluit Annemarie.