Dat heeft onder meer met de kwetsbaarheid van de huid en de bloedvaten te maken, zegt UMCG-hematoloog Karina Meijer. “Je krijgt een blauwe plek als je valt of je je ergens aan stoot. Je huid kan hierbij in tact blijven, maar het bloedvaatje onder de huid kan scheuren of breken, en gaat dan bloeden. Een blauwe plek is dus gewoon bloed.”
De huid beschermt de bloedvaatjes en dus hebben mensen met een kwetsbare, dunne huid sneller blauwe plekken dan mensen met een dikkere, sterke huid. “Vrouwen hebben over het algemeen vaker last van blauwe plekken dan mannen”, zegt Meijer. “Ze verschillen van elkaar in huid en in hormonen en dat kan de gevoeligheid voor blauwe plekken beïnvloeden.”
Ook medicijnen kunnen van invloed zijn. “Bepaalde geneesmiddelen maken de huid dunner. Bijvoorbeeld de ontstekingsremmer prednison. Patiënten die dit geneesmiddel gebruiken merken dat ze sneller en meer last hebben van blauwe plekken.”
Ze zijn soms pijnlijk en misschien wat ontsierend, maar blauwe plekken zijn niet erg. En ze gaan vanzelf weer over, daar zorgt het lichaam zelf voor. “Het repareert het kapotte bloedvaatje en ruimt het bloed op. Dat zie je gebeuren: de plek verandert van blauw naar paars, groen, geel…”
Vervelend wordt het als de blauwe plekken een symptoom zijn van iets anders: een stollingsziekte. De meest voorkomende ervan is de ziekte van Von Willebrand. “Vernoemd naar de Finse arts Erik von Willebrand, die in de jaren twintig van de vorige eeuw op een eiland in de Botnische Golf mensen trof die heel veel en ernstig bloedden. Zo extreem veel, dat sommige meisjes bij de eerste menstruatie letterlijk doodbloedden.”
Von Willebrand ontdekte een eiwit dat betrokken is bij bloedstolling. “Als een bloedvat beschadigd raakt, dan komt het bloed in contact met collageen – een stof die in de wand van een bloedvat zit. Het eiwit dat Von Willebrand ontdekte, bindt zowel aan die stof als aan bloedplaatjes en samen zorgen ze ervoor dat het bloeden stopt en het bloedvat kan worden gerepareerd”, legt Meijer uit.
Patiënten met de ziekte van Von Willebrand hebben een gebrek aan dit eiwit. “Met als gevolg dat bij hen het bloeden niet zo snel wordt gestopt. Per patiënt verschilt dat: er zijn patiënten die maar een beetje te weinig van dit eiwit hebben en daar niet zo veel last van hebben. Maar bij patiënten met een groot gebrek aan dit eiwit kan het bloeden heel ernstig zijn.”
Minuscule beschadigingen aan de bloedvaten, die iedereen wel eens heeft en waar de meeste mensen helemaal niets van merken, worden bij deze patiënten grote blauwe plekken. “En ook bloedneuzen, kleine wondjes en hevige menstruatie komen vaak voor.”
Gevaarlijker wordt het wanneer een patiënt met ernstige Von Willebrand hard zijn hoofd stoot of hard valt met de fiets en het stuur in zijn buik krijgt, met ernstige interne bloedingen tot gevolg.
Anders dan in de tijd van Von Willebrand is de ziekte nu wel te behandelen. “We geven patiënten bij acute situaties een flinke dosis stollingseiwitten. Dat gebeurt ook wanneer ze een operatie moeten ondergaan, of gaan bevallen, zodat ze niet te veel bloed verliezen.”
Toch kan de ziekte van Von Willebrand nog altijd als belastend worden ervaren. Dat blijkt uit het onderzoek Von Willebrand in Nederland (WiN), dat door Nederlandse expertisecentra werd uitgevoerd en waar Meijer namens het UMCG aan meewerkte, samen met UMCG-kinderhemaloog Rienk Tamminga.
Een van de meest opvallende resultaten van dit onderzoek vindt Meijer de menstruatieproblemen die vrouwen met Von Willebrand ervaren. “Zij hebben zeer veel bloedverlies tijdens de menstruatie en hebben daar heel veel last van. Zo veel, dat 20 procent van de 450 vrouwen die meewerkten aan het onderzoek ervoor koos om haar baarmoeder te laten verwijderen.”
Meijer vindt het zeer opmerkelijk dat vrouwen deze ingreep ondergaan op een relatief jonge leeftijd – gemiddeld waren deze vrouwen 37 jaar toen ze geopereerd werden. “Dat toont aan hoezeer deze ziekte de kwaliteit van leven kan beïnvloeden: het gaat echt veel verder dan alleen die blauwe plekken.”
Verder kijken: Waarom zijn blauwe plekken blauw, en niet rood? Je ziet het in dit SchoolTV-filmpje.
