Dat gaan wetenschappers Cyril Moers, Ranko Gacesa en Marc Jan Bonder onderzoeken. Zij ontvangen hiervoor een Vidi-financiering van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).
Moers werkt samen met een team aan een nieuwe methode om donornieren veel langer te kunnen bewaren dan nu mogelijk is. Ze bouwen een geavanceerd pompsysteem om continu een nieuw ontwikkelde vloeistof door een nier te kunnen spoelen, die vloeibaar blijft terwijl het orgaan tot ruim beneden het vriespunt wordt afgekoeld. ‘Ik ga op zoek naar het punt waar het metabolisme in de nier stopt, je bevriest zo als het ware de kwaliteit van de nier', vertelt Moers. ‘Met deze techniek zou het veilig langdurig "opslaan" van donororganen eindelijk werkelijkheid kunnen worden.’
Maar waarom zou je dat willen? ‘Nu kun je een donornier maximaal zo’n 15 uur veilig bewaren. Als we organen weken of zelfs maanden zouden kunnen bewaren, hebben we veel meer tijd om de beste ontvanger te selecteren en kunnen we niertransplantaties ruim van tevoren plannen. Dan hoef je niet meer midden in de nacht te opereren. Hierdoor treden er minder complicaties op en krijgen patiënten betere toegang tot niertransplantatie.’
In je darmen leven biljoenen micro-organismen, zoals bacteriën en virussen, die samen het microbioom vormen. Het microbioom heeft belangrijke functies zoals helpen met de spijsvertering en ons beschermen tegen ziekteverwerkers. Net zoals alles wat leeft, veranderen deze micro-organismen in de loop van de tijd. Maar er is nog veel onduidelijk over hoe deze evolutie plaatsvindt en hoe dit gezond ouder worden beïnvloed.
In dit onderzoek bestudeert Gaseca samen met een team onderzoekers in de Groningen Microbiome Hub hoe het microbioom in de darmen gedurende 15 jaar evolueert. Ze willen weten welke micro-organismen veranderen, hoe deze veranderingen plaatsvinden, en of er verschillen zijn tussen gezonde mensen en patiënten met darmziekten. ‘Als we weten welke bacteriën in de darm van gezonde mensen aanwezig blijven over een lange tijd, kunnen we in de toekomst mogelijk nieuwe probiotica ontwikkelen voor mensen met een vermindere darmgezondheid', vertelt Gacesa.
Ongeveer 1 miljoen mensen in Nederland hebben te maken met een zeldzame genetische ziekte. Dit heeft impact op hun leven doordat ze er zelf ziek van zijn of kunnen worden. 'Maar het kan ook onzekerheid geven als je bezig bent met gezinsuitbreiding', vertelt Bonder. 'Geef ik dit gen door en wat betekent dat dan?' Dankzij nieuwe technieken om DNA en RNA te analyseren, kunnen onderzoekers nu bij ongeveer de helft van deze patiënten ontdekken wat de moleculaire oorzaak is van hun ziekte. ‘Als we weten wat de moleculaire oorzaak is van een genetische ziekte, weten we welk gen invloed heeft op de ziekte.'
'Maar er is ook veel wat we nog niet weten en beter willen begrijpen. Bijvoorbeeld wat genetische variatie buiten genen doet, dit noemen we het niet-coderend genoom. En daarnaast zijn er ook nog verschillende variaties van een gen, deze variaties heten isovormen en kunnen verschillende functies hebben.' In dit project gaat Bonder systematisch onderzoeken hoe DNA-verschillen isovormen beïnvloeden. 'Ik wil deze kennis inzetten om bij meer patiënten met een zeldzame ziekte te achterhalen welke DNA-verandering hiervoor verantwoordelijk is.'
De Vidi-financiering maakt samen met de Veni- en Vici-beurzen deel uit van het NWO-Talentprogramma. Binnen het Talentprogramma zijn onderzoekers vrij om hun eigen onderwerp voor financiering in te dienen. Op deze manier stimuleert NWO nieuwsgierigheidsgedreven en vernieuwend onderzoek. NWO selecteert onderzoekers op basis van de kwaliteit van de onderzoeker, het innovatieve karakter van het onderzoek, de verwachte wetenschappelijke impact van het onderzoeksvoorstel en mogelijkheden voor kennisbenutting.
