Wat gaat er in, en wat komt er weer uit? Zo zou je het onderzoek van diëtist en promovendus Laura Bolte en haar collega’s kunnen samenvatten. Bolte onderzocht namelijk zowel de eetgewoontes als de ontlasting van 1425 mensen. Aan het onderzoek deden zowel mensen mee met een darmaandoening, zoals de ziekte van Crohn of prikkelbare darmsyndroom, als mensen met gezonde darmen.
Door de analyse van de ontlasting kon Bolte het microbioom van de deelnemers bestuderen: de bacteriën in de darmen. Die bacteriën zijn belangrijk: ze verteren vezels, bouwen aminozuren, vitamines en korte-keten vetzuren (die belangrijk zijn voor het darmslijmvlies) en trainen ons immuunsysteem. Het microbioom speelt een grote rol bij de bescherming tegen infecties van buitenaf. De samenstelling van het microbioom is bij iedereen anders en kan veranderen, bijvoorbeeld door medicijnen, maar ook door wat je eet.
Er wordt veel onderzoek gedaan naar de rol van het microbioom bij bepaalde ziektes. Zo weten we dat de samenstelling en hoeveelheid bacteriën in de darmen een directe invloed heeft op ontstekingen in de darmen: een gezond microbioom kan ontstekingen remmen, een minder gezond microbioom kan ontstekingen juist laten opvlammen. Uit eerder onderzoek bleek al dat er een relatie is tussen het microbioom en ontstekingsziektes zoals diabetes, artritis en hart- en vaataandoeningen.
De meeste onderzoeken naar de gezondheid van het microbioom worden gedaan naar het effect van een specifiek voedingsmiddel of vitamine op ontstekingen. Bolte keek juist naar het effect van alle voeding die de deelnemers tot zich namen, en vergeleek dat met de samenstelling van hun microbioom en de mate van ontstekingsactiviteit in de darmen.
Ongezond eten zorgt ervoor dat het evenwicht tussen het aantal gezonde bacteriën en het aantal bacteriën dat ontstekingsbevorderende stoffen aanmaakt verstoord raakt. Hierdoor kunnen er ontstekingen in de darmen ontstaan, en die kunnen weer zorgen voor vervelende klachten, zoals diarree en buikkramp. Gezond eten daarentegen zorgt voor een microbioom met veel ‘vriendelijke’ bacteriën. Deze bacteriën produceren onder andere bepaalde vetzuren en die helpen weer om ontstekingen onder controle te houden en beschermen de cellen langs de darm.
Groente en fruit, noten, pitten en zaden, volkoren granen en af en toe vette vis is allemaal gezond. Verder zijn zuivelproducten zoals karnemelk en yoghurt, en peulvruchten zoals linzen, erwten en kikkererwten goed voor de darmgezondheid.
Veel alcohol en sterke drank, suiker in eten en in drankjes zoals frisdrank en energydrank, fastfood zoals hamburgers met patat, mayonaise, veel dierlijke producten, en bewerkt eten zijn niet gezond en zorgen voor bacteriën die ontstekingen juist aanmoedigen.
Het onderzoek van Laura Bolte en collega’s laat zien dat we zelf, door gezond te eten, ons lichaam een gezonde dienst bewijzen. Maar kan een gezond dieet ook helpen om een chronische darmziekte te genezen? Daar wordt op dit moment onderzoek naar gedaan in het UMCG: patiënten met de ziekte van Crohn krijgen specifieke gezonde voeding voorgeschreven met bewezen ontstekingsremmende werking, en wordt onderzocht wat het effect is op de klachten die de patiënten ervaren en op de ontstekingen.
