Derdejaarsstudenten geneeskunde Eva, Roos en Susanne kregen in het eerste jaar van hun opleiding ‘bizar veel theorie’. ‘We gingen helemaal naar de basis, naar oorzaken van ziekte, tot op celniveau. Dat er ook zoveel aandacht zou zijn voor healthy ageing en professionele ontwikkeling had ik niet gedacht’, vertelt Eva.
'In elk blok komt preventie terug en dat moet ook. Want met de vergrijzing is er geen ruimte meer om dit gezondheidszorgsysteem overeind te houden,' legt Susanne uit.
‘Mensen worden steeds ouder en artsen hebben een belangrijke rol in bewustwording van wat kan helpen om gezonder oud te worden. Wij helpen bij het niet ziek worden’, zegt Eva. Roos vult aan: 'Wij worden nu breed opgeleid en hebben aandacht voor leefstijl. Maar we worden straks in een bestaand zorgsysteem getrokken, waar die aandacht en tijd voor leefstijl niet in zit.'
'We leren ook over ongelijke kansen', zegt Susanne. 'In het eerste jaar in de werkgroep healthy ageing liep ik mee op de kinderafdeling en zag bijvoorbeeld een grote zak snoep naast een kind met darmproblemen in de buggy liggen. Om een bepaalde leefstijl te doorbreken, moet je tijd hebben en die tijd hebben artsen niet. Motiverende gespreksvoering is wel een deel van ons werk, maar het begeleiden hoort niet echt bij ons, vind ik. Dat zou je meer in een project moeten doen, bijvoorbeeld samen met diëtisten, psychologen, leefstijlcoaches...'
Roos wil straks een tussenjaar doen en onderzoeken wat er allemaal mogelijk is aan behandeling naast medicatie voorschrijven. 'Want hoe lang gaat dat nog goed als je kijkt naar resistentie en contra-indicaties voor mensen die heel veel medicijnen gebruiken?’ Susanne wil traumachirurg worden. Dan zal ze niet veel met preventie te maken krijgen, toch? 'Zeker wel, ook daar heb je te maken met preventie! Als je weet hoeveel e-bikers er met letsel op de spoedeisende hulp komen... Ik zou graag verder onderzoek doen naar de oorzaken. Voorkomen van ongelukken is óók een doel van traumachirurgen.'
De drie derdejaars zijn benieuwd hoe het zal zijn als ze straks coschappen lopen. Eva: ‘Bijvoorbeeld de chirurgen die wij nu zien, zijn niet zo opgeleid als wij. Ik ben benieuwd hoeveel van de maatschappelijke vraagstukken die we nu behandelen terugkomen in de praktijk.' 'Het is heel logisch dat die brede aandacht in de opleiding nu belangrijk is. De opleiding is goed bezig, maar in het zorgsysteem moet ook echt wat gaan veranderen, zegt Roos.
Vijf jaar geleden telde de studie geneeskunde een handvol colleges over preventie en gezondheid. Anno 2022 is er in Groningen 20 weken lang aandacht voor.
'Maar de bachelor bestaat uit 120 weken', relativeert Netty Bos-Veneman, jeugdarts en coördinerend docent sociale geneeskunde. Als lijnexpert van de leerlijn Healthy Ageing zou ze graag zien dat het studieprogramma uitgaat van factoren die gezondheid bepalen en niet van oorzaken van ziekte. 'Als het gaat over longkanker, leren studenten bijvoorbeeld weinig over het uitzoomen naar het niveau van de bevolking en onderzoeken hoe je kunt voorkómen dat mensen gaan roken. Bij de behandeling van borstkanker gaat het niet over wat er kan gebeuren als een jonge vrouw na een geslaagde behandeling weer aan het werk wil.'
Toch wordt de noodzaak om dokters anders te gaan opleiden, steeds duidelijker, vertelt Netty. Door de vergrijzing en oplopende zorgkosten, bijvoorbeeld. 'De Federatie Medisch Specialisten wil preventie en gezondheid meer in de vervolgopleidingen, de Nederlandse Federatie van UMC's legt veel meer nadruk op preventie en gezondheid, samenwerkingsverbanden tussen eerste en tweede lijn nemen toe', legt ze uit.
Langzaam maar zeker verandert de opleiding geneeskunde. In de masterfase is inmiddels ook aandacht voor preventie en gezondheid. Studenten kunnen nu bijvoorbeeld een gecombineerd coschap buiten de ziekenhuismuren doen. Dat extramuraal coschap is doordesemd met aandacht voor preventie en gezondheid.
