Moet je soms kunnen toveren om een plek bij geneeskunde te bemachtigen? Dat niet, maar niet iedereen heeft gelijke kansen. In het UMCG deden eind januari 24 scholieren mee met een samenstudeerdag om door de obstakels van die kansenongelijkheid heen te breken.

Veel scholieren die geneeskunde, tandheelkunde of farmacie willen studeren, bouwen tijdens hun middelbareschooltijd aan een cv. Er zijn ouders die voordat hun kinderen meedoen aan de decentrale selectie, handige cursussen en bijlessen betalen. Van de negentig procent studenten die het via decentrale selectie lukt om geneeskunde te gaan studeren, zijn de ouders hoogopgeleid, hebben een bovengemiddeld inkomen en een derde van hen heeft een BIG-registratie waardoor ze de gezondheidszorg goed kennen. 

De eerstegeneratie 

Wat nou als je geen mensen in je omgeving kent die dokter zijn of tandarts? Wat nou als je thuis je verhaal over wat je op school leert niet kunt delen? Ja, wat nou als je de eerste bent die überhaupt naar de universiteit of het HBO wil?  

'Jij haalt het toch niet' 

Het resoneert inmiddels ook in politiek Den Haag: de huidige vorm van decentrale selectie werkt kansenongelijkheid in de hand en dat moet anders, liet demissionair onderwijsminister Robbert Dijkgraaf eind februari weten. Sterker nog, uit onderzoek van Anouk Wouters, onderzoeker en promovendus bij oud-prodecaan Onderwijs en Opleiden Gerda Croiset, blijkt dat scholieren soms niet eens meedoen aan de decentrale selectie. 'Jij haalt het toch niet', horen ze op school. Of ze zijn het zelf gaan denken.  

Diverse talenten kansen bieden 

In heel Nederland zijn er daarom netwerken opgericht van WO- en HBO- studenten die zichzelf hierin herkennen. Samen met professionals die ook zien dat de samenleving en de gezondheidszorg alle diverse talenten kansen moet bieden, ondersteunt Medician de 'eerstegeneratiestudenten': scholieren voor wie de kansenongelijkheid is ontstaan door hun sociaal-economische achtergrond, migratieachtergrond of het ontbreken van een medisch netwerk. 

Wat doet jouw vader? 

Arts Maatschappij+Gezondheid en docent sociale geneeskunde Netty Bos deed eerder met studenten en de onderwijsgroep van Sociale Geneeskunde onderzoek naar eerstegeneratiestudenten bij geneeskunde. 'Ze hebben vaak geen medisch en sociaal ondersteunend netwerk', zegt ze. 'Dat betekent dat ze minder of geen steun van thuis krijgen, omdat ouders vaak geen idee hebben wat hun studie en hun studentenleven inhoudt. Sommige ouders moedigen hen wel aan, andere vinden studeren niet zo nodig. We horen ook dat studenten niet snel vertellen dat hun vader bijvoorbeeld buschauffeur is of uit welke buurt ze komen.'

Medician als ondersteuning  

Het bracht de onderwijsgroep Sociale Geneeskunde ertoe in september contact te zoeken met Medician. De samentrekking van 'medicine' en 'magician' (tovenaar) in de naam, verklaren ze op hun website: 'De vele eisen waaraan je moet voldoen, kunnen soms het gevoel geven dat je nooit goed genoeg bent. Het lijkt wel alsof je een magician moet zijn om kans te maken op een van de opleidingsplekken.' 'Samen met Medician hebben we een programma opgezet voor scholieren die zich dit jaar wilden aanmelden voor geneeskunde'. zegt Netty Bos.  

Hou vol, zoek elkaar op 

Zo ontstond de samenstudeerdag die in januari werd gehouden. Groepjes van 4, 5 scholieren werden gekoppeld aan een geneeskundestudent en arts, die zich hadden aangemeld als coach. Samen hebben ze zich die dag gebogen over de stof voor de decentrale selectie. 'Sommige scholieren vertelden dat ze zich anders niet hadden aangemeld voor deze studie. Wij hebben gezegd: Hou vol, zoek elkaar op en vertel je ouders wat je doet. Als je ouders willen, kunnen ze langskomen en hier met ons kennismaken.' 

Volgend jaar weer 

'Het is een werkwijze die Medician al langer volgt en die werkwijze loopt als een trein,' zegt Netty. Vanaf volgend studiejaar is dit initiatief van Sociale Geneeskunde in Groningen ook officieel aangesloten bij Medician.  

Rolmodellen als coach gezocht 

Natuurlijk weet Netty dat je er met een samenstudeerdag nog niet bent. 'Om de bachelor te volbrengen en daarna de master, moet je een netwerk blijven bieden van eerstegeneratiestudenten, artsen, verpleegkundigen, studenten. 'Rolmodellen zijn belangrijk, daarom zoeken we artsen, verpleegkundigen en studenten geneeskunde die coach willen worden,' zegt Netty Bos.  

Alle 24 scholieren die in november meededen aan de samenstudeerdag, hebben eind februari meegedaan met de decentrale selectie in het UMCG. Tot half april de uitslag komt, blijft het voor iedereen nog even spannend.