De zorg staat voor enorme uitdagingen. Het aantal ouderen neemt toe en de gemiddelde levensverwachting stijgt steeds verder. Deze zogenaamde ‘dubbele vergrijzing’ zorgt ervoor dat we meer mensen in de zorg nodig hebben en de zorgkosten stijgen. ‘Maar de weg naar meer mensen aan het bed is een heilloze richting’, zegt bestuurder Bas Wallis de Vries van het Ommelander Ziekenhuis. ‘We hebben vooral slimmere zorg nodig.’
In het UMCG zijn Mirjam van ’t Veld en Cora-Yfke Sikkema, burgemeesters van Groningen en Oldambt op bezoek. Met Wallis de Vries, UMCG-bestuurders Ate van der Zee en Stephanie Klein Nagelvoort - Schuit en meerdere UMCG’ers die veel met AI werken, praten zij over de kansen van AI in de zorg en de meerwaarde die een AI-Factory in Groningen kan hebben.
‘Een AI-Factory is de combinatie van supercomputing, betrouwbare data en een expertisecentrum’, vertelt Klein Nagelvoort - Schuit. ‘Oftewel: opslag- en rekenkracht van supercomputers, toegang tot databronnen waar we zelf van bepalen aan wie we die beschikbaar stellen én kennisinstellingen en talent om met deze data te werken. De meerwaarde zit in de combinatie van deze drie elementen.’
Volgens Klein Nagelvoort - Schuit is het ontzettend belangrijk om een dergelijke faciliteit in de eigen regio te hebben. ‘Het maakt ons minder afhankelijk van andere landen of big-techbedrijven, het trekt bedrijven aan die zich hier willen vestigen om met ons samen te werken én het helpt om talentvolle mensen te behouden en aan te trekken. Hiermee maak je jezelf onmisbaar voor Nederland en Europa en ben je the place to be op het gebied van AI en big data. Door hierop in te zetten, versterken we de zorg en kwaliteit van leven in onze regio.’
Hiermee kunnen we misschien wel de gezondste regio van Europa worden
Verschillende voorbeelden die vervolgens de revue passeren, onderstrepen deze boodschap. Zo vertelt adjunct-hoogleraar en afdelingshoofd Radiologie Derya Yakar hoe zij bezig is om met behulp van AI ziektebeelden te detecteren en voorspellingen te kunnen doen over wanneer patiënten welke behandeling nodig hebben. Haar geloof in de mogelijkheden van AI op het gebied van zorg en preventie is groot: ‘Hiermee kunnen we misschien wel de gezondste regio van Europa worden’.
Samen met het Radboud UMC deed Yakar een onderzoek waarbij zowel AI als radiologen naar 10.000 mri-beelden van patiënten met prostaatkanker keken. De conclusie, waar zeker enkele nuances bij te plaatsen zijn: de computermodellen scoorden beter dan de radiologen. Yakar: ‘We zijn zeker nog niet zover dat we volledig op de modellen kunnen vertrouwen, het systeem ziet ook dingen over het hoofd. Maar als je een model goed traint en het dan op een dataset loslaat, heeft dat ontzettend veel waarde voor zowel de arts, die meer tijd overhoudt, als voor de patiënt, die beter geholpen wordt.’
In het UMCG wordt al veel met AI gewerkt. Zo kunnen artsen werken met een generatieve AI-tool die conceptantwoorden voorbereidt als patiënten een vraag aan hen stellen. Als deze conceptantwoorden al grotendeels kloppen, hoeft een arts dit alleen te controleren en aan te vullen met wat hij eventueel nog meer wil antwoorden. En dat kan ontzettend veel tijd schelen, vertelt Job Doornberg, orthopedisch chirurg en hoogleraar Klinische Toepassingen van Kunstmatige Intelligentie. Op zijn afdeling wordt bij vrijwel alle antwoorden aan patiënten gebruik gemaakt van het AI-gegenereerde concept-antwoord.
‘Als AI het simpele werk doet, hebben wij meer tijd voor onze patiënten’, stelt Doornberg. Hij laat een foto zien van zorgprofessionals bij het bed van een patiënt, allen bezig met een monitor en administratie. ‘Als dat niet meer nodig is, is er veel meer tijd om de patiënt in de ogen te kijken en te spreken.’
Minister Agema was erg onder de indruk van de mogelijkheden
Nog een paar mooie voorbeelden van minder administratielasten: ‘AI kan een patiëntendossier in 15 seconden voorbereiden, terwijl ik gemiddeld zeven minuten per patiëntendossier bezig ben om alles te lezen’, vertelt Doornberg. ‘En een microfoon in de spreekkamer kan een gesprek tussen patiënt en arts opnemen, samenvatten en de gemaakte afspraken op een rijtje zetten. Dat scheelt tijd voor de arts, maar maakt vooral het gesprek beter. Onder het motto #NooitMeerTikken hebben we dit vorig jaar ook aan minister van VWS Fleur Agema laten zien, die erg onder de indruk was.’
Bas Wallis de Vries van het Ommelander Ziekenhuis maakt tot slot tussen de koppeling tussen de AI-ontwikkelingen en het Ommeland. Want we weten ook: tussen regio’s, tussen steden en dorpen, maar ook binnen één dorp of stad zijn er grote gezondheidsverschillen tussen mensen. Zeker ook in Noord- en Oost-Groningen. Data kunnen helpen om dit beter te begrijpen en te bedenken wat je hieraan kunt doen. Ook als het gaat om het voorkomen van zorg. Wallis de Vries ziet graag dat Noord- en Oost-Groningen de toepaslocatie wordt van veel onderzoek dat met behulp van AI gedaan kan worden. ‘Het Ommeland moet dé plek worden waar we AI in de zorg testen, toepassen en opschalen om zo de impact te maken die broodnodig is.’
Begin dit jaar werd bekend dat de NOM de haalbaarheid van een AI-Factory in Groningen onderzoekt. Groningen lijkt kansrijk, vanwege de bedrijven en kennisinstellingen in Noord-Nederland die hieraan kunnen bijdragen, de beschikbare energie en de mogelijke locaties. Om de komst van de AI-Factory uiteindelijk mogelijk te maken, moet de regio samen met het Rijk een voorstel indienen bij de Europese Commissie. De Europese Commissie financiert de helft van de kosten van de AI-Factory, de andere helft is voor rekening van de regio en het Rijk. Binnenkort wordt besloten of er vanuit Nij Begun geld beschikbaar wordt gesteld voor de mogelijke komst van een AI-Factory naar Groningen, als financiële bijdrage vanuit de regio. De AI-Factory biedt niet alleen mogelijkheden voor AI-ontwikkelingen in de zorg, maar ook voor andere sectoren en bedrijven.
